04.Welke Grote Krachten of wereldwijde ontwikkelingen herkennen we achter de specifieke observaties die we deden in de buurt? Veel al dan niet beladen - internationale - geschiedenis is er te vinden in de Stadion-Apollo buurt. De hele buurt ademt Olympische gedachte. De Olympische spelen werden er in 1928 gehouden, net voor de echte opkomst van het fascisme met bij behorende lichaamsverering. Je ziet het in de grootsheid van de architectuur, beeldenpartijen van sportende mensen, het Olympisch stadion, het sportpark op het Olympiaplein. Het Minervaplein heeft ook nog dienst gaan als tijdelijke sportarena. Er is meer gedachtegoed bevinden uit andere delen van de wereld zoals in het type onderwijs: De eerste openluchtschool voor het gezonde kind van architect Jan Duiker stamt uit 1935. De Geert Groote school, een vrije school op basis van de leer van de antroposoof Rudolph Steiner trekt kinderen uit de hele stad. Ook is er een Montessorischool. Eens een held die een monument waardig was, generaal van Heutsz, zien we in onze tijd als de pleger van een genocide in Atjeh, voormalig Nederlands Indië. Het monument is hernoemd in Monument Indië-Nederland. Onze jonge correspondenten kennen van Heutsz niet en ervaren het beeld niet als beladen. Een beeld van de Olympische groet uit 1928 van de baron baron van Tuyll van Serooskerken, is onmiskenbaar te herkennen als de latere Hitlergroet. Het beeld is vorig jaar verplaatst binnen de muren van het Olympisch stadion. Groot geld is aanwezig, wit, zwart en grijs. Van de tweede wereldoorlog getuigen de struikelstenen: kleine bronzen steentjes in het trottoir van vermoorde Joodse inwoners. In Courbetstraat alleen al 65 Joodse gezinnen afgevoerd. De Courbetstraat werd in 1938 opgeleverd. Er was een economische crises en Amsterdamse woningzoekenden konden deze woningen voor de gegoede burgerij niet betalen. De huizen stonden leeg. Op vlucht voor de nazi's, kwamen redelijk vermogende Joodse nieuwkomers uit Wenen en Berlijn naar Amsterdam. Zo werden die de eerste bewoners van de huizen in deze straat.   2021-05-19

Het voormalige van Heutsz monument, genoemd naar de 'pacificator van Atjeh', dat wil zeggen de verantwoordelijke bevelhebber namens de Nederlandse overheid van een genocide op Sumatra in het kader van de koloniale overheersing heeft een niet te ontkennen bijzondere architectuur die het grote, vlakke Olympiaplein aan de noordzijde monumentaal afsluit. Niets verwijst meer naar de oorspronkelijke naam en naamgever van het monument, behalve een kleine plaquette aan de achterzijde. Veel van de andere werken van de architect Gijsbert Friedhoff, die samen met beeldhouwer Frits van Hall de prijsvraag voor dit monument won, zijn inmiddels weer uit Amsterdam en Nederland verdwenen of onherstelbaar aangepast. Kritiek op het monument is er vanaf 1930 regelmatig geweest. Het monument is herdoopt tot Indië-Nederland monument in 2004. Toen zijn de verwijzingen naar Van Heutsz verwijderd en zijn, op het oog nogal willekeurig om het monument op verschillende plekken steeds twee felgele bakstenen pilaren gezet (zichtbaar op de achtergrond) die worden bekroond met kunsttoepassingen en verwijzingen naar Indië en Nederland en hun historische banden. Zo is er een relatie gezocht tussen de vorm van het oude en het nieuwe, maar door de vreemde contrasterende materialen en kleuren is het architectonisch een ongelijke strijd.
Aan de rand van de vijver was net een groepje aan het bootcampen, geleid door een bedrijfje dat 'No more excuses' heet en nu, onder corona, bootcamps in Amsterdam organiseert. Is dat ironie of toeval?   2021-05-01

Op het Rembrandtplein moet ik aan mijn baas bij de Rietveldacademie en zijn vrouw denken, die ik allebei graag mag. Ik weet niet waarom. Het slaat eigenlijk nergens op. Telkens als ik op weg naar mijn zoon over het Minervaplein rij of fiets, moet ik aan Leni Riefenstahl denken. De Duitse cineaste die propaganda films maakte over het Derde Rijk als ook een verslag van de Olympische spelen van 1936. Grote groepen ‘gezonde sportieve mensen’ die langs marcheren in brede straten, innovatief gefilmd in het grote gebaar. Het Minervaplein zou hier zich ook voor geleend hebben, brede straat met imposante huizenblokken, doorsneden door Minervalaan en de Stadionweg als poorten naar het plein. Maar ook Anne Frank die hier in de buurt woonde en op school zat, aan haar moet ik ook denken.   2021-05-07

De Stadionweg kruising Minervalaan is een statige weg die leidt naar een van de black spots in het verkeer van Amsterdam: de kruising met de Beethovenstraat. Tijdens de spits is deze weg ontzettend druk, omdat er veel scholen en kinderdagverblijven in de buurt zijn en iedereen op hetzelfde moment van huis gaat. Ik kruis deze weg toch wel gemiddeld één keer per dag. Op de fiets, lopend of met de auto naar het werk. Afhankelijk van de wijze van verplaatsen ervaar ik een eer of mindere mate van stress. Met de auto moet je rekening houden met bestuurders in (te) grote auto’s waar bakfietsen en voetgangers achter vandaan te voorschijn schieten zodat je permanent je voet op de rem moet houden om ongelukken te voorkomen. Voorrang op de zebra wordt zeldén verleend. De wijk bestaat momenteel voor circa dertig procent uit expats, waarvan een deel zich dapper maar zonder te zijn opgegroeid in de strijd mengt. Buiten de spits zie je pas goed hoe mooi en ruimtelijk het Minervaplein is.   2021-05-02

In de Cliostraat staat de Openluchtschool voor het gezonde kind. Hier kijk je naar het driehoekige glazenschoolgebouw waar de klaslokalen in de openlucht net zo groot zijn als de lokalen met ramen. We kijken hier onder het poortgebouw - waar de kleuters zitten - door. Toen Jan Duiker de school in 1935 ontwierp, lag die in de weilanden. Architect Berlage (meen ik) bouwde er strak een huizenblok omheen dat je rechts ziet in de weerspiegelingen van de ruit en links naast de school. Zo zien de kinderen alle taferelen die zich op de balkons afspelen en kijken de bewoners de juffen en meesters recht in het gezicht.   2021-05-05

Rechts op de foto in de schaduw, zie je de Geert Groote school, vrije school voor basisonderwijs. De school op antroposofische grondslag trekt leerlingen aan uit de hele stad.Ze knutselen er met natuurlijke materialen als vilt en hout. De ramen en deuren van het gebouw, de lettertypes en plaatjes op de website, de hele vormgeving ademt ‘weleda’, het merk voor natuurlijke gezondheidsproducten. Het schoolplein van de school is tegelijkertijd het publieke plein midden tussen de huizen. De vormgeving van het speelplein is mooi minimalistisch. Wat dat betreft heeft de antroposofische vormgeving een positieve invloed op het ontwerp van speeltuin n de hele stad. Plastic speelmeubels worden meer en meer vervangen door houten. Aan het Hygieaplein zijn er 4 schoolgebouwen. Naast de Geert Groote school is er de Europaschool, een basisschool waar kinderen ook Spaans, Engels of Frans kunnen leren. Tegenover de Geert Groote school zit het Geert Groote huis, antroposofische opvang van kinderen van 6 maanden tot 12 jaar. Het kleine huis aan het plein is een kinderdagverblijf, het Groote huis een BSO. Tegenover de Europa school zit kinderopvang Smallsteps, een grote speler in het veld die door de hele stad vestigingen heeft in oude schoolgebouwen.   2021-05-05

Het Hilton waar ik vaak een zakelijke afspraak had. Lekker neutraal en anoniem en duur maar niet te duur. Maar vooral toch de plek waar ik niet voorbij kan lopen of fietsen zonder aan Herman Brood te denken die daar zijn laatste stap zette of aan Klaas Bruinsma die daar het leven liet vlak voor de deur. Het lijkt zo’n ontzettend nette buurt en zo’n ontzettend net hotel maar als muren zouden kunnen praten zouden onze oren denk ik tuiten   2021-05-03

Om de hoek van mijn huis bevinden zich in het trottoir twee zogenoemde 'struikelstenen' of 'stolpersteine', gemaakt door kunstenaar Gunter Demnig. De steentjes worden overal geplaatst waar slachtoffers van het nationaal-socialisme rond en tijdens de Tweede Wereldoorlog hun laatste vrijwillig gekozen woning hadden. Op dit adres in de Watteaustraat woonde het echtpaar Abraham en Judith Gezang-Matteman, tot het moment in april 1943 dat zij werden afgevoerd en beiden werden vermoord in het vernietingskamp Sobibor.   2021-05-01

de bogen van het Monument Indië-Nederland vastgelegd als een lijst die het levende en groeiende Amsterdam kadert. Op de achtergrond komt er steeds meer hoogbouw te voorschijn.

  2021-05-03

Dit is verreweg het mooiste gebouw van de buurt en misschien wel van heel Amsterdam en ik had het genoegen om er ruim tien jaar te mogen werken dus ik ken ieder hoekje en gaatje. Het is gebouwd voor de sociale zekerheidsbank en werd kort voor de oorlog opgeleverd. Een plaquette in het souterrain herinnert daar nog aan. Daarna werd het ik meen vanaf de jaren negentig gehuurd door de rechtsvoorgangers van Allen & Overy waar ik in 2008 ging werken. Het gebouw werd in 2011 helemaal gerenoveerd en dat was ook hard nodig. De buurt werd nauw betrokken bij de renovatie en toen merkte we hoe belangrijk het gebouw voor de buurt was. Tijdens de heropening maakte ik kennis met een mevrouw die recht tegenover het pand woonde in haar geboortehuis. Zijnwas op hoge leeftijd en had het gebouw nog zien ontstaan. De buurt was enorm blij dat het een kantoorgebouw bleef. Want het is een statige buurt met mondige bewoners. Over het gebouw doen veel verhalen de ronde. Anneke Groen schreef in de tijd van de renovatie een mooi boek over het pand door de jaren heen. Met prachtige foto’s eveneens door de jaren heen genomen van het in- en exterieur. Mocht er eens een rondleiding worden georganiseerd aarzel dan niet en geniet van een prachtig uitzicht over de stad vanaf de achtste verdieping daar kan maar weinig aan tippen.   2021-05-07

Monumenten zijn natuurlijk niet om te beklimmen, maar ik kan het toch nooit laten om even op muurtje te gaan liggen. Dit is dan het uitzicht.   2021-05-07

Is dit een nieuw statussymbool sporten op plekken waar iedereen kan zien hoe lekker je bezig bent? Of een gevolg van de sluiting van de sportscholen door Corona? Ik vermoed een combinatie maar voorspel dat het een blijvertje is.   2021-05-08

Atletiekverenigingen en bedrijven zijn tegenwoordig de hoofdgebruikers van het Olympisch Stadion, gebouwd voor de spelen van 1928. Toen er nog een extra betonnen ringtribune (1937-1998) bovenop stond die het gebouw ook van de buitenkant 'inpakte', vonden hier vaak de thuiswedstrijden van Ajax plaats. Toen heb ik hier een duel met Feijenoord mogen meemaken in het gezelschap van 65.000 andere toeschouwers. Aan weerszijden van de centrale doorgang zijn plaquettes bevestigd waarom de Nederlandse prijswinnaars van diverse Olympische spelen staan vermeld. In 1928 waren er ook eerste prijzen (gouden medailles) voor de winnaars van de 'kunstwedstrijden': Isaac Israels won de prijs voor schilderkunst. De prijs voor architectuur ging naar Jan Wils, de architect van het Olympisch Station, en later ook van de twee Citroen garages (1931; 1962) die er nog staan en onlangs zijn gerestaureerd en gerenoveerd.   2021-05-01

Onder het gebouw van achternamen is een mooi standbeeld te zien dat ook een herkenbare gezicht in de Apollobuurt heeft. De omgeving rond het beeld is perfect onderhouden: elke tegel, pilaren, zijn grondig schoongemaakt en bijgehouden.   2021-05-04

Als ik aan Amsterdam Zuid denk, dan denk ik aan Vespa's. Die smoothe tweewielers van Italiaanse makelij. Ik denk aan de groeiende vloot op het schoolplein van mijn oude middelbare school, Het Vossius. Aan Willem Holleeder, met spiegelende zonnebril en zwarte polo, racend door de PC Hooftstraat. Aan Vespa-chickies: bontkraagje, gestyled haar, latex broek; ergens sexy, maar toch ook weer niet. Maar nu ik in Zuid rondloop vallen me de aantallen mee, of tegen. Hier en daar staat een Vespa, maar echt een kolonie is het niet. Misschien dat de helmplicht niet goed samenging met gestylede coupes. Of dat de Biró het wint (wel prijzig voor een middelbare scholier). Of dat Holleeder gewoon al te lang achter de tralies zit?   2021-05-01

Een imposant gebouw die erg uit de band springt in hoe het eruit ziet. 2 achternamen staan trots op de voorkant. Ik vraag mij of familie van de 2 namen het gezien hebben.   2021-05-04

De fontijn, onderdeel van het Monument Indië-Nederland.
Maar dient ook prima als verkoelend bad tijdens warme zomerdag!   2021-05-03

Heb je wel eens even goed stil gestaan bij de toren? Vroeger stak hij waarschijnlijk goed uit boven de andere huizen (of niet).

Op een of andere manier ben ik er al die jaren gewoon langs gefietst en gereden, zonder het besef hoe hoog het eigenlijk reikt   2021-05-01

Een mooi beeld van een polospeler op een zuil tussen het Tuyl van Serooskerkenplein en de de Tuyl van Serooskerkenweg. Er tegenover staat een vergelijkbaar beeld van een ruiter. Die is beter te plaatsen: bij de Olympische spelen van 1928, zo is op een plaquette links in de doorgang van de Olympisch stadion te lezen dat er in 1928 medailles werden gewonnen door de Nederlandse hippische equipe van CH.F. Pahud de Mortanges. Baron Frederik Willem Christiaan Hendrik Van Tuyll van Serooskerken (1851-1924) was de eerste voorzitter van het Nederlands Olympisch Comité, die een belangrijke rol speelde in het naar Nederland halen van de spelen van 1928. Misschien zij beide figuren hier afgebeeld door beeldhouwer Antoon Rädecker.   2021-05-01